Sondazh: Sa ju kanë funksionuar dietat e shpejta pranverore?
  • Gjithmonë 18%
  • Me raste 45%
  • Asnjëherë 36%

Nga antikiteti në ditët e sotme, kupolat më të mëdha në botë

Nga A2 CNN
23 Maj 2022, 10:44 | Lifestyle

Njeriu gjithmonë është përpjekur t'i afrohet qiellit me arkitekturën e tij dhe kupolat janë një shembull i tillë. Në periudhën perandorake në Romë, Panteoni, me kupolën e tij, përfaqësonte unitetin e kozmosit dhe hyjnive, por aftësia e njeriut ka evoluar gjithnjë e më shumë gjatë shekujve me përparimin e teknikave arkitekturore. Më poshtë, po rendisim disa nga kupolat më të mëdha dhe më të famshme në botë.

BRUNELLESCHI: SANTA MARIA DEL FIORE, FIRENCE

Një shembull i përsosmërisë arkitekturore është kupola e Santa Maria del Fiore, që shquhet më shumë për modelin dhe prototipin e padiskutueshëm që ndikoi tek arti i Rilindjes dhe më gjerë. Kupola u konceptua nga Arnolfo Di Cambio, arkitekt, skulptor dhe urbanist italian i cili punoi në vitin 1200 veçanërisht midis Firences dhe Romës). Në fund të shekullit të trembëdhjetë, kupola kishte mbetur e papërfunduar për shkak të vështirësisë së realizimit: skela druri e përdorur në atë kohë nuk mund të duronte peshën e një kubeje aq të madhe dhe të rëndë sa imagjinohej.

Por Brunelleschi, me një sistem krejtësisht inovativ, arriti të fitojë sfidën. Ai krijoi një kube të dyfishtë që përbëhej nga një kupolë e brendshme vetëmbështetëse në formë tetëkëndore e cila, duke u nisur nga pjesa e poshtme (një element arkitektonik që pozicionohet midis qemerit me kupolën dhe perimetrit të bazës së vetë kupolës), ngriti 8 segmente me vela, që bashkoheshin në pjesën e sipërme, duke krijuar një kupolë që ishte pozicionuar në mënyrë perfekte në planimetrinë e katedrales gotike të projektuar nga Di Cambio.

Santa Maria del Fiore, Firence

Madhështia e Brunelleschit dhe zgjuarsia e tij ishin rezultat i studimeve të bëra gjatë një periudhe të gjatë qëndrimi në Romë mbi monumentet perandorake. Punimet e tij i ndoqi hap pas hapi në kontakt me mjeshtrit e ndërtuesve, edhe kur ishte në kulmin e karrierës. Ai nuk ishte vetëm teoricien, por vështrimi i tij ishte gjithnjë i kthyer nga realiteti dhe konkretja.

KUPOLA E SHKËMBIT, JERUSALEM

Është një nga monumentet e para islame. Është një vend i shenjtë i ndërtuar midis viteve 687 dhe 691, i cili më vonë u shndërrua në xhami, i ndërtuar në një vend me rëndësi të madhe për tri fetë monoteiste (hebraike, krishtere, islame).

Ndërtesa mbron "Shkëmbin e shenjtë" nga i cili Muhamedi filloi udhëtimin e tij përtej botës, dhe mbi të do të kishte edhe gjurmën e Gabrielit, i cili nxitoi të ndalonte Abrahamin për të sakrifikuar djalin e tij Isak.

Kupola e Shkëmbit, Jerusalem

Xhamia ka pamje nga Jerusalemi me kupolën e saj të artë që shkëlqen. Ajo ka një plan tetëkëndor të rrethuar nga një ambulator, mbi të cilin është futur kupola, e lindur fillimisht nga rivaliteti me atë të Varrit të Shenjtë. Kupola, e cila ka një diametër prej 20,44 metrash dhe një lartësi nga toka 35,3 metra, u ndërtua duke krijuar dy kupola, njëra e brendshme dhe tjetra e jashtme, të mbuluara me fletë plumbi dhe bakri të arta. Midis dy strukturave krejtësisht të pavarura ka një kalim të ndriçuar nga disa dritare.

KUPOLA E SHËN PJETRIT, ROMË

E konceptuar në emër të Papës Julius II në fillim të shekullit të 16-të nga Donato Bramante, me kalimin e viteve puna kaloi dorë më dorë dhe ndryshoi për t'u përfunduar në 1564 nga Michelangelo Buonarroti.

E strukturuar me një sistem me dy kube, kupola, pesha e së cilës është 14,000 tonë, 133,30 metra e lartë me një diametër të jashtëm 41,50 metra, përfundon në majë në një fanar. Tamburi i lartë dhe faneri janë zbukuruar me kolona dyshe të cilat japin një aspekt plastik, tipik për arkitekturën e Mikelanxhelos.

Kupola e Shën Pjetrit, Romë

PANTEONI NË ROMË

Shprehja maksimale e madhështisë së Romës identifikohet në Panteonin, i kërkuar në vitin 27 para Krishtit nga Marco Vipsanio Agrippa, kushtuar shtatë hyjnive planetare: Diellit, Hënës, Venusit, Saturnit, Jupiterit, Mërkurit dhe Marsit.

Sipas studimeve arkitektonike, drita gjatë solsticit të verës, në mesditë, duke depërtuar brenda, reflektohet në dysheme dhe duke krijuar një rreth gjigant ndriçues me diametër rreth 9 metra.

Panteoni është një sferë e përsosur e dhënë, me lartësi të barabartë me diametrin (43,44 me 43,44 metra). Linjat dhe përmasat ishin parimet themelore që frymëzuan arkitektët e antikitetit.

Panteoni në Romë

STADIUM KOMBËTAR I SINGAPORIT

Është kupola më e madhe në botë. Ndërtimi filloi në vitin 2010 dhe përfundoi në qershor 2014. Në fillim u desh të rregullohej kupola e madhe, më pas u ndërtua një strukturë që kërkon 25 minuta për t'u mbyllur dhe hapur. Struktura është bërë nga etilen tetrafluoroetilen një material plastik, që i reziston temperaturave të ndryshme. Pamja është transparente dhe është më e lehtë se xhami, por shumë më rezistente. Kupola mbulon një stadium shumëfunksional, me një sipërfaqe të madhe bari.

Stadiumi Kombëtar i Singaporit

CAPITOL HILL NË UASHINGTON

Selia zyrtare e Parlamentit të Shteteve të Bashkuara, ndodhet në Capitol Hill. Struktura e kësaj ndërtese është në stilin neoklasik. Në ndërtimin e tij morën pjesë arkitektë të shumtë, por dizajni origjinal i vitit 1793 është nga William Thornton, një arkitekt joprofesionist, i cili i prezantoi projektin e tij shumë të vlerësuar George Washington.

Ndërtesa ka një kube të madhe në qendër që lidh dy krahë anësore, në të cilat janë Dhoma e Përfaqësuesve në krahun e jugut dhe Senati në krahun verior. Në kube qëndron një statujë bronzi e lirisë. Ka pasur faza të ndryshme në ndërtimin e kësaj ndërtese dhe kupolës së saj gjigante.

Capitol Hill, Uashington

Fillimisht prej druri, në një moment u bë e qartë se kupola nuk i përshtatej më madhështisë së ndërtesës dhe kështu Thomas Walter (1804-1882), krijoi një kube prej gize, tri herë më e lartë se ajo e mëparshme: 6 metra lartësi dhe me 29 metra në diametër.

Sikurse kupola e Brunelleschi-t, edhe këtu është përdorur një kapak i dyfishtë, në krye të së cilës hapet një okulus nga i cili mund të admironi pikturën Apoteoza e George Washington, pikturuar nga Costantino Brumidi, një artist italian me origjinë greke. E varur midis dy kupolave ​​mbështet gjithashtu pjesën e jashtme të strukturës, duke përfshirë statujën e lirisë, me anë të kreshtave. Duket se e gjithë kupola në tërësi arrin një peshë prej më shumë se 4000 tonë.

Katedralja Shë Paul, Londër

KATEDRALJA SHËN PAUL NË LONDËR

Simboli i dioqezës anglikane të Londrës, katedralja u ndërtua nga Christopher Wren në stilin barok, frymëzuar nga Shën Pjetri. Ajo u dëmtua disa herë dhe u rindërtua, veçanërisht pas zjarrit të vitit 1666, por mbeti e paprekur gjatë bombardimeve të Luftës së Dytë Botërore.

Kupola përmban tre trungje të dallueshme dhe është e ekspozuar nga brenda ndaj borisë së James Thornhill. 30 metra e lartë, arrihet deri në 259 gradë celsius. Lozha e parë është Galeria Whispering, e cila për një efekt akustik shqipton një fjalëkalim cilësor pranë murit që perceptohet në një pjesë të kupës; e dyta është Galeria e Gurit, baza e kupolës dhe në fund ndodhet Galeria e Artë.

A2 CNN Livestream

Dita jonë