
Një analizë e re e një bërthame akulli të marrë nga shtresa e akullit të Greonlandës ka zbuluar se, deri në 416,000 vjet më parë, ishulli i Arktikut ishte shumë më i gjelbër se sot. Rezultatet përmbysin hipotezat e mëparshme sipas të cilave akullnaja kontinentale e Greonlandës, e cila mbulon 80% të ishullit për rreth 2 milion km², ka ekzistuar në dy milionë e gjysmë vitet e fundit.
"Ne po zbulojmë se shtresa e akullit është shumë më e ndjeshme ndaj ndryshimeve klimatike nga sa mendonim më parë," thotë Tammy Rittenour nga Universiteti Shtetëror i Utah, i cili, me kolegët nga Universiteti i Vermontit dhe 14 institucione të tjera, raportuan gjetjet në “Science”.
Ky zbulim, theksojnë studiuesit, zbulon se shtresa e akullit, më shumë se 3000 metra e trashë në disa vende, nuk është aq e qëndrueshme sa duket.
"Ne gjithmonë kemi supozuar se shtresa e akullit ka mbetur pak a shumë e njëjtë për rreth dy milionë vjet e gjysmë, por hetimi ynë tregon se akulli u shkri mjaftueshëm për të lejuar që myshku, shkurret dhe insektet të rriteshin gjatë një periudha ndërglaciale e quajtur Faza 11 e Izotopit Detar, midis 424,000 dhe 374,000 vjet më parë”, thotë Rittenour.
Kjo shkrirje ka shkaktuar të paktën një metër e gjysmë rritje të nivelit të detit në mbarë botën.
“Ishte një periudhë jashtëzakonisht e gjatë ngrohjeje me nivele mesatarisht të larta të dioksidit të karbonit në atmosferë. Gjëja alarmante e këtij zbulimi është se nivelet e sotme të CO2 janë 1.5 herë më të larta se atëherë”, shpjegon shkencëtari.
Edhe nëse njerëzit do të ndalonin papritmas aktivitetet që kontribuojnë në emetimet e gazeve serrë, “ne do të kishim përsëri nivele të larta të CO2 për qindra, ose ndoshta edhe mijëra vitet e ardhshme. Një degradim i ngjashëm në ditët tona do të kishte implikime për të gjithë globin dhe do të ishte veçanërisht shqetësues për mega qytetet tona bregdetare, ku banon një pjesë e madhe e popullsisë së botës”, thekson Rittenour.
Hulumtimi i ekipit është një vazhdim i atij që filloi disa vite më parë kur shkencëtarët gjetën mostra të mbledhura nga një projekt ushtarak i Luftës së Ftohtë. Në vitin 1959, ushtria amerikane nisi një mision top-sekret të quajtur “Iceworm Project” në Grenlandën veriperëndimore për të ndërtuar një bazë lëshimi të raketave balistike. Amerikanët dërguan gjithashtu shkencëtarë dhe inxhinierë për të kryer eksperimente në vendin e njohur si Camp Century, për të studiuar fizibilitetin e kryerjes së misioneve ushtarake nën akull në kushte të ftohtit ekstrem.
Të penguar nga stuhitë dhe kushtet e paqëndrueshme të akullit, bunkerët dhe tunelet nëntokësore të “Iceworm Project” u braktisën në vitin 1966.
Mostrat e mbledhura nga ata shkencëtarë përmes një bërthame sedimenti më shumë se 1200 metra të gjatë u harruan në një frigorifer.
“Ne kemi shumë pak mostra nga poshtë shtresës së akullit të Groenlandës sepse shumica e misioneve të shpimit ndalojnë kur arrijnë në bazën e akullit. Kështu, këto sedimente të Camp Century të analizuara sot përfaqësojnë një kapsulë unike dhe të pacenuar të kushteve të Groenlandës", përfundon Rittenour.
Ndërsa terreni i akullt qëndroi në ngrirje për më shumë se 60 vjet, teknologjia e studimit ka avancuar dhe më në fund kemi mundur të kemi detaje shkencore që dekada më parë nuk do të ishin fare të mundshme. (A2 Televizion)